Slaap en situaties van stress

Hoe werkt nachtrust?

We weten allemaal dat een goede nachtrust belangrijk is. Lang genoeg en diep genoeg slapen draagt bij aan een goede gezondheid. Heb je moeite met slapen? Er zijn gelukkig genoeg dingen die je zelf kan doen om je nachtrust te bevorderen.

Als je een goede nacht hebt, slaap je snel in en kan je zes tot acht uur doorslapen. Tijdens de slaap herstellen je lichaam en geest, ontspannen alle spieren en vertragen de hartslag en ademhaling. Andere processen komen juist op gang tijdens je slaap. Zo worden ’s nachts nieuwe cellen en afweerstoffen aangemaakt en ook de hersenen zijn druk bezig met het verwerken van de voorgaande dag.

Het lichaam maakt zelf een slaapverwekker aan: melatonine. Die stof wordt automatisch aan de hersenen afgegeven als het donker wordt en deze maakt je slaperig. Een slaapcyclus kent vier fases: de sluimerfase, de lichte slaap, de diepe slaap en de REM-slaap. Tijdens de diepe slaap herstelt ons lichaam fysiek het meest en de REM-slaap zorgt voor geestelijk herstel. De slaapcyclus herhaalt zich per nacht zo’n drie tot vijf keer.

Situaties van stress
Iedereen kent deze situaties wel. Je moet bijvoorbeeld plotseling een presentatie geven, terwijl je het gevoel hebt daar nog niet klaar voor te zijn. Maar je kunt ook in deze situaties terecht komen wanneer je te lang achter elkaar veel te hard hebt moeten werken en daarbij veel twijfelt aan jezelf. Dat je niet kunt voldoen aan alles wat er van je verwacht wordt.

Er zijn nog veel andere voorbeelden te geven. Maar telkens kan worden waargenomen dat de balans tussen de draagkracht en de draaglast verstoord raakt. Daardoor komen de hormonen cortisol en adrenaline vrij. De symptomen die je dan kunt ervaren zijn divers, zoals o.a. zweten, je bent gespannen en je hartslag gaat omhoog. Waar deze reacties in beginsel positief zijn, omdat ze je beter laten presteren (o.a. je bent alerter en kunt je beter concentreren), kunnen ze, wanneer ze te lang aanhouden, ook minder prettige gevolgen hebben voor jouw welbevinden.

Het is daarom verstandig om de balans tussen draagkracht en draaglast goed in de gaten te houden en langdurende situaties van stress zoveel als mogelijk te vermijden. Wanneer dat niet anders kan zorg er dan voor dat je evenwichtig blijft en/of steeds op tijd zorgt voor voldoende (nacht)rust en ontspanning.

Heel veel Nederlanders geraken met enige regelmaat wel in situaties waarin de draaglast groter wordt dan de draagkracht. Situaties waarin de balans wordt verstoord. Bijvoorbeeld doordat er in korte tijd veel gebeurt of het heel druk is, waardoor de draaglast groter wordt (zwaarder). Bij vermoeidheid vermindert juist de draagkracht. In beide gevallen zijn de eisen die gesteld worden, groter dan wat je aankunt of denkt aan te kunnen.

Kan jouw nachtrust ook wel wat ondersteuning gebruiken?

Zo heeft bijna een kwart van de Nederlanders vragen over hun nachtrust. Ze slapen anders dan ze gewend zijn. Soms is het eenvoudig om te achterhalen waar deze verandering door komt. Bijvoorbeeld bij geestelijke druk en inspanning of in spannende tijden. Mensen krijgen dan te maken met een extra druk op de geestelijke veerkracht en voelen zich soms:

  • Vermoeid
  • Prikkelbaar en snel geïrriteerd
  • Rusteloos
  • Onrustig
  • Gespannen

Soms is het dan verstandig om extra goed te letten op alle dingen waarmee je zelf jouw nachtrust kunt ondersteunen, om te helpen om lekker te slapen en uitgerust wakker te worden.

Gelukkig kun je zelf invloed uitoefenen op het behouden van de juiste balans.


Zenuwachtig gevoel

Iedereen kent dit gevoel wel. Je moet bijvoorbeeld plotseling een presentatie geven, terwijl je het gevoel hebt daar nog niet klaar voor te zijn. Daar is plotseling dat zenuwachtige gevoel. Maar je kunt dat gevoel ook krijgen wanneer je te lang achter elkaar veel te hard hebt moeten werken en daarbij veel twijfelt aan jezelf. Dat je niet kunt voldoen aan alles wat er van je verwacht wordt.

Er zijn nog veel andere voorbeelden te geven. Maar telkens kan worden waargenomen dat de balans tussen de draagkracht en de draaglast verstoord raakt. Daardoor komen de hormonen cortisol en adrenaline vrij. De symptomen die je dan kunt ervaren zijn divers, zoals o.a. zweten, je bent gespannen en je hartslag gaat omhoog. Waar deze reacties in beginsel positief zijn, omdat ze je beter laten presteren (o.a. je bent alerter en kunt je beter concentreren), kunnen ze, wanneer ze te lang aanhouden, ook minder prettige gevolgen hebben voor jouw welbevinden.

Het is daarom verstandig om in spannende tijden en tijdens drukke werkzaamheden de balans tussen draagkracht en draaglast goed in de gaten te houden en steeds op tijd te zorgen voor voldoende rust en ontspanning.

Kun je voor jouw zenuwachtige gevoel wel wat ondersteuning gebruiken

Gedurende sommige periodes krijgt jouw stemming het extra te verduren. Je voelt je dan soms anders dan je gewend bent. Soms is het eenvoudig om te achterhalen waar deze verandering door komt. Bijvoorbeeld bij geestelijke druk en inspanning of in spannende tijden. Mensen krijgen dan te maken met een extra druk op de geestelijke veerkracht en voelen zich soms:

  • Zenuwachtig
  • Gespannen
  • Rusteloos
  • Onrustig

Soms is het dan verstandig om op tijd wat gas terug te nemen. Wanneer het lukt om iets meer afstand te nemen van de stressvolle omstandigheden kun je lichaam en geest te ontspannen (draaglast omlaag).

Gelukkig kun je zelf invloed uitoefenen op het behouden van de juiste balans.

Wat kun je zelf doen?

Voeding
Wat je eet, heeft invloed op je welbevinden en slaap. Dit geldt niet alleen voor wat je ’s avonds eet; ook je ontbijt heeft invloed. Het is belangrijk om je bloedsuikerspiegel in balans te houden. Sla daarom nooit je ontbijt over, neem geen snelle koolhydraten en suikers, neem wel goede eiwitten en vetten en gebruik alcohol en cafeïne met mate. Bekende voedingsproducten die slaapverwekkend werken, zijn: melk, banaan, maïs, rijst, gerst, haver, tomaten en gember. Het is verder belangrijk om goed en gevarieerd te blijven eten. Haal extra energie uit verse groenten en fruit en volkoren producten en vermijd snelle snacks en suikers – ze geven misschien een korte boost, maar zorgen op de lange duur niet voor substantiële energie of een goed gevoel.

Vermijden draaglast verhogende zaken
Alle stress-situaties die je voor je kiezen krijgt verhogen jouw draaglast. Het kan
werkelijk van alles zijn, zoals o.a. een jetlag, relatieproblemen, een hoge werkdruk of een verhuizing. De stress en spanning nemen vooral toe als dergelijke situaties zich opstapelen.

Voldoende beweging
Het lichaam moet moe zijn om te slapen. Zorg dus overdag voor voldoende beweging, sport en activiteiten. Het liefst in de buitenlucht.

Rust en ontspanning
Iedereen heeft zijn eigen manieren om te ontspannen. Vind de manier waarop jij het beste kan ontspannen: ga op yoga, ga buiten met de hond wandelen of doe vaker iets met vriendinnen.

Ritme en regelmaat
Ga op vaste tijden naar bed en luister naar de biologische klok. Ga niet over jouw grenzen heen en vermijd (als dat kan) ’s nachts werken. Het kan verleidelijk zijn om de regelmaat wat te laten versloffen. Maar juist een ritme van opstaan en naar bed gaan, sportklasjes niet overslaan en ook bewust tijd nemen voor maaltijden, heeft een positief effect op je welbevinden.

Vermijden draaglast verhogende zaken
Dingen die je voor je kiezen krijgt verhogen de draaglast. Dat kan van alles zijn zoals o.a. slecht slapen, relatieproblemen, hoge werkdruk en verhuizing. Het gaat vooral mis als dergelijke belastingen zich opstapelen.

Ontspanning in de avond
Met een rustig hoofd slaap je beter. Wat jou rustig maakt, is persoonlijk. Sporten, lezen, in bad, meditatie; doe wat werkt voor jou. Het is in ieder geval af te raden om voor het slapengaan nog dingen te ondernemen waar je hoofd juist actief van wordt, zoals je mail checken, op social media scrollen of een spannende film kijken.

Opgeruimd slaapt beter
Zorg voor een fijne slaapomgeving. Van rommel in je huis word je onrustig en slaap je minder goed. Troep en stof in je kamer zijn dus afraders. Ook warmte, geluid of te veel licht kunnen je slaap negatief beïnvloeden.

Heilzame kruiden voor natuurlijke rust overdag en ‘s nachts
Ook kruiden kunnen helpen om lekker te slapen en/of rustgevend zijn. Ze kunnen jouw nachtrust ondersteunen en helpen om lekker te slapen en uitgerust wakker te worden -draagkracht verhogen- of juist zorgen voor natuurlijke rust -draaglast verlagen- (Fytomed Passiflora, Fytomed Avena sativa en Fytomed Valeriaan of een combinatie van rustgevende kruiden in het complex Fytomed Neura). Zij ondersteunen en onderhouden de veerkracht en het herstellend vermogen van het lichaam.

Open de FYTOMED keuzehulp

Wat zoek je?

Jouw winkelwagen